بررسی زندگی زیر سایه ویروس کووید-19  در گفت و گو با متخصص بیماری های عفونی

نظارت؛ حلقه مفقوده مقابله با کرونا

واحد پرتال - فریبا نباتی: 72 روز از اعلام خبر رسمی ورود ویروس کووید-۱۹ به ایران می گذرد. هر چند اطلاعات ما درباره ویروس جدید همچنان اندک است و هر روز رخ تازه ای از خود نشان مان می دهد اما کرونا حالا دیگر بخشی از زندگی ما شده. سوغات منحوس چینی از ادبیات روزمره، دغدغه ها، زندگی شخصی تا روابط میان فردی و اجتماعی ما را تحت تاثیر خود قرار داده. دیگر می دانیم مدت زیادی تا کشف دارو و واکسن باقی مانده و زندگی ما پس از این، زیر سایه سنگین این ویروس ادامه خواهد داشت. این دغدغه به ویژه پس از اقدام سریع دولت برای برداشتن محدودیت های تردد و بازگشایی مراکز تعطیل شده، بیشتر شد و اینکه با کرونا چطور سر کنیم تا به آن مبتلا نشویم سوال جدی بسیاری از شهروندان شد. سوالی که تلاش کردیم در گفت و گو با یک پزشک و متخصص بیماری های عفونی برای آن پاسخی بیابیم.

دکتر زهرا ریاضی در این گفت و گو بر این نکته که مردم نباید تصور کنند ماجرا تمام شده و یا به زودی تمام می شود تاکید دارد. او معتقد است همه باید به مدت طولانی رفتارشان را تغییر دهند و در نحوه زندگی خود تجدید نظر کنند تا از هزینه های مادی، معنوی و اجتماعی این بحران کاسته شود.

آموزش، اعتمادسازی و نظارت دقیق راه عبور از بحران

برداشته شدن محدودیت ها به نظر  با فاصله گذاری اجتماعی در تضاد است و امکان ایجاد پیک دوباره را مطرح می کند اما واقعیت این است که موضوع زمانی  از سوی پزشک و اپیدولوژیست مطرح می شود که در این موقع تنها به نابودی ویروس فکر می شود و به دیگر مسائل اجتماعی توجهی صورت نمی گیرد. برای اینکه ویروس گردش نداشته و درصد درگیری را به حداقل ممکن رسانده شود همان کاری صورت می گیرد که در همه گیری بیماری ها در نظر گرفته می شود قرنطینه و یا تعطیل کردن بسیاری از بخش ها و ایجاد فاصله مناسب اجتماعی.

اما وقتی از زاویه اقتصادی و اجتماعی و به عنوان مدیری که برای بخش کلان کشور تصمیم می گیرد به موضوع نگاه می کنیم لازم است همه چیز را در کنار هم در نظر بگیریم. باید اقتصاد و شهر به اصطلاح چرخش بچرخد و مجبور به لغو بسیاری از محدودیت ها هستیم. در این زمان اما لازم است نظرات کارشناسی  و مدیریتی به صورتی با هم جمع بندی شود که کمترین آسیب متوجه جامعه شود.

 اول اینکه افراد جامعه به صورت جدی رعایت کنند که این مستلزم آموزش و آگاهی است. نکته بعدی اینکه مکان هایی که عدم فاصله اجتناب ناپذیر است باید تعطیل بمانند و یا برای آن زمان بندی مناسب در نظر گرفته شود. راه دیگر نظارت بر اجرای پروتکل ها است.  در واقع آموزش، اعتمادسازی سریع و نظارت بر دستورالعمل ها می تواند راهکار موثری در حل بحران باشد.

آموزش بدون نظارت کافی نیست

غربالگری خوب است اما معلوم نیست بعد از صرف این هزینه و وقت، ده دقیقه بعد فرد آلوده شود یا نه. در عین حال که باید غربالگری و پایش دائمی صورت بگیرد تا در جریان وضع موجود باشیم ولی این نباید آرامش کاذبی به افراد دهد که دیگر اصول بهداشتی را رعایت نکنند. 

قطعا آموزش دائمی و نظارت بر حسن اجرا بسیار مهم است اما با این وجود باید قوانین بازدارنده وجود داشته باشد یعنی هم قوانین ذاتا بازدارنده باشند و هم اجرای آن تحت نظارت باشد.

در یک جامعه همه افراد آموزش پذیر و جامعه پذیر نیستند تا صفر تا صد همه مسائل رعایت شود. بنابراین بعد از آزادسازی محدودیت های قبلی افرادی خواهند بود که رعایت نمی کنند. این فضا هم برای آن افراد هم برای بقیه جامعه ایجاد مشکل می کند. بنابراین توجه و القای این مسئله که سلامتی همه ما در گرو سلامتی بقیه است راه گشا است.

سبک زندگی مبتنی بر پیشگیری یک اصل مهم

اینکه ویروس در جوامع مختلف شکل متفاوتی از خود نشان داده به سبک زندگی افراد برمی گردد. در جوامعی که افراد کلونی زندگی می کنند، در جامعه ای که افراد تک زندگی می کنند، در جامعه ای که جمعیت سالمند بالایی دارد، در جامعه ای که بهداشت فردی یک اصل است، در جامعه ای که درصد افراد با وزن بالا و چاق ها زیاد است و در جامعه ای که درصد بیماری دیابت بالا است ویروس تبعات متفاوتی از خود نشان داده است.

با همه این موارد، موضوع مهم در بحث مقابله با اپیدمی ها توجه به این نکته است که پیشگیری مهم تر از درمان است. مهم ترین فایده پیشگیری و کنترل برای رویارویی آرام با این بیماری این است که از وارد آمدن بار سنگین بر روی دوش بخش درمان می کاهد که بخش اصلی در مدیریت اپیدمی ها است.

دخل و تصرف در دستورالعمل ها ممنوع!

در طول شیوع ویروس کرونا پروتکل هایی برای  مقابله با آن تنظیم شد و در اختیار اصناف و شهروندان قرار گرفت. مشکلی در دستورالعمل های ارائه شده، نیست اما یا نظارتی وجود ندارد یا سیستم توانمند نیست تا پروتکل ها را اجرایی کند. خود افراد باید بدانند که نباید در پروتکل ها دخل و تصرف کنند.

همه بخش های شهری پس از شیوع برای مقابله با ویروس و کاهش بیماری زحمت می کشند اما زحمت باید قائده داشته  و با رعایت قانون همراه باشد. در برخی موارد می بینیم که افراد درگیر در این بخش ها خود کمتر رعایت می کنند و متاسفانه درگیر بیماری می شوند. پروتکلی که همه ملزم به رعایت آن باشند برای بخش ناظر بر آن هم ضروری است.