واحد پرتال 1399/02/30: زلزله بامداد روز جمعه 19 اردیبهشت ماه به مثابه زنگ خطری برای تهران بود که باید براساس این هشدار و درس های آموخته شده از آن نسبت به رفع کاستی ها در زمینه های مختلف از جمله تکمیل شکبه لرزه نگاری و تقویت سامانه هشدار سریع زلزله پایتخت اقدام کرد.

گزارش های دریافتی از زمین لرزه های ثبت شده در کشورمان به دو دسته زلزله های ثبت دستگاهی و زلزله های تاریخی تقسیم بندی شده اند. استفاده از سامانه های ثبت دستگاهی از سال ها پیش در کشور مرسوم بوده و این سامانه ها، زلزله های رخ داده ریز و رشت بسیاری را ثبت کرده است. در کنار این سامانه ها که کار ثبت و اطلاع رسانی زمین لرزه ها را بر عهده دارند در سال های اخیر استقرار سامانه هشدار سریع زمین لرزه نیز از سوی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران دنبال شده است. براساس این سامانه ثانیه هایی قبل از زمین لرزه می توان از وقوع آن مطلع شد و در صورت برخورداری از شبکه های ارتباطی و شیوه های واکنش خودکار برحسب نیاز، نسبت به اقداماتی همچون قطع جریان گاز و یا کاهش سرعت قطارها و مترو  و در صورت فرهنگ سازی، هشدار سریع بر روی خطوط موبایل و رسانه های شنیداری و دیداری اقدام کرد. البته بهره گیری از این زمان کوتاه قبل از رخداد زلزله در آغاز راه قرار دارد و مسیر تکمیل علمی و تجهیزاتی و کسب تجربه آن پیش رو قرار دارد و در حال حاضر این طرح تنها به صورت پایلوت در تهران اجرا شده است که چشم انداز آن توسعه این شبکه در تمام گسل های پیرامونی پایتخت و نیز گسترش آن در سایر شهرهای واقع شده در مناطق لرزه خیز کشور است. در گزارشی که اخیرا به همین بهانه با عنوان «تنها پایتخت سامانه هشدار سریع زلزله دارد» به گفته های پیشین دکتر علی مرادی رئیس مرکز لرزه نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، منتشر شده در برخی خبرگزاری ها اشاره شده بود که با توجه به عدم ذکر منبع و شائبه بیان این مطالب در قالب مصاحبه ای جدید، به درخواست وی این گزارش حذف شد.

توضیح اینکه هدف گزارش صرفا معرفی این شبکه، انتظارات از آن و نقاط قوت و ضعف شبکه و راهکارهای تئوریک آن برای تقویت ساختار آمادگی در برابر زلزله بود.

 گفتنی است تهران در حال حاضر تنها 4 دستگاه سامانه هشدار سریع دارد. در حالی که شهر حدود ۸۰ کیلومتر مربع پهنه گسلی دارد که ۴۷ کیلومتر مربع آن در داخل شهر است.

به گفته کارشناسان، زمین پدیده پیچیده ای است. هر چقدر تعداد ایستگاه ها افزایش یابد آنالیز انجام شده و نتیجه خروجی دقیق تر خواهد بود. براساس مطالعه صورت گرفته  برای تهران با  گسل های فعال، حداقل 50 ایستگاه برای سامانه هشدار سریع تهران مورد نیاز است. سامانه تخمین خسارات زلزله هم تهران نیازمند حدود 100 ایستگاه برخط است  که در حال حاضر 14 ایستگاه در این زمینه فعال است.