واحد پرتال: کمکهای اولیه مجموعه اقدامات و مراقبت‌های فوری و آنی است که بلافاصله پس از وقوع حادثه روی شخص مصدوم تا رسیدن پزشک ، نیروهای امدادی و رساندن به مراکز درمانی توسط یک شخص آموزش دیده بر روی بیمار صورت می‌گیرد.
هدف اصلی از این اقدامات عبارتنداز
1- جلوگیری از مرگ (زنده نگه داشتن جان مصدوم)
۲- پیشگیری و جلوگیری از پیشرفت ضایعات، صدمات و عوارض بعدی
۳- کاهش رنج و درد مصدوم
۴- جلوگیری از شدت یافتن عارضه یا دو برابر شدن مصدومیت
این اقدامات می‌توانند شامل اقدامات جسمی یا روحی باشند
۱ اهداف و وظایف
۲ انواع ضایعات مورد نظر امدادگر
۳ وضعیت ریکاوری
۴ پانویس
۵ نگارخانه
۶ جستارهای وابسته
اهداف و وظایف
هدف امدادگر، نجات یا زنده‌نگاه داشتن شخص یا اشخاص آسیب‌دیده است. در راستای این هدف اصلی، امدادگر باید ابتدا از ایراد صدمات جدید جلوگیری نموده و جلوی شدت یافتن عارضه را بگیرد. در مرحله بعد، امدادگر موظف است تا ضمن تدارک امکانات درمانی برای بیمار یا رساندن بیمار به محلی که این‌گونه تدارکات در آن فراهم است (مثل بیمارستان)، اقداماتی را در حد توان برای بهبود حال بیمار انجام دهد؛ بنابراین مجموعه وظایف امدادگر به این شرح خلاصه می‌شود. حفظ خونسردی
۱- انتقال مصدوم از محیط پرخطر به محیط با حداقل امنیت (مثل انتقال به خارج از ساختمانی که دچار حریق شده‌است)
روحیه دادن به مصدوم و خودداری از تضعیف روحیه وی (درصورت لزوم) ۲-
۳- بازرسی راه‌های تنفسی و علایم حیاتی
۴- تعیین نوع جراحات و ضایعات برای تعیین نوع اقدام‌های لازم
کنترل خونریزی داخلی و خارجی، علایم مسمومیت، شکستگیها و سایر آسیب‌ها برحسب اولویت.
۱- فراهم کردن امکان آسایش و راحتی بیمار تا رسیدن امکانات درمانی انواع ضایعات مورد نظر امدادگر
کمکهای اولیه
مهم‌ترین مواردی که نیاز به اقدام امدادگر دارد شامل این موارد هستند.
مسمومیت :
بیهوشی ، و اغماء ، (کما)
اشکالات تنفسی و خفگی
مشکلات قلبی
خونریزی خارجی و داخلی ، زخم‌ها ،گزیدگی ، شوک ، سوختگی ، برق گرفتگی ،گرمازدگی و سرمازدگی ، آفتاب سوختگی ،
آسیب‌های چشمی ، (اشعه‌ها، اسیدها …)
شکستگی و دررفتگی استخوان
کوفتگی و ضرب‌دیدگی
عوارض عود بیماری‌های مزمن ( دیابت، صرع،....)
آسیب‌های ورزشی
خودکشی‌ها و مشکلات شدید روحی
وضعیت ریکاوری
در صورتی که فردی دچار مصرف بیش از حد مواد مخدر یا اوردوز شده باشد، لازم است که بدن او را در وضعیت ریکاوری یا بهبودی قرار دهید. بدین منظور لازم است که مراحل زیر طی شوند.
۱- در حالت خوابیده، سر فرد را به سمت عقب چرخانده و چانه او را بالا بکشید، به طوری که مسیر تنفس وی باز شود.
۲- بدن فرد را به روی یکی از پهلوها غلطانده و دستان وی را زیر سر و گونه اش قرار دهید تا مانع از تماس سر با زمین یا چرخیدن آن شود.
۳- زانوی بالایی را به سمت بالا کشیده و خم کنید تا به صورت یک تکیه گاه روی زمین قرار بگیرد۴۴- مجدداً وضعیت مسیر تنفسی وی را کنترل کرده و سر او را به سمت عقب بکشید تا تنفس وی راحت تر شود .
۵- با شماره اورژانس تماس گرفته و تا زمان رسیدن آمبولانس در کنار وی بمانید.
۱) کمکهای اولیه در حمله‌ی قلبی
حمله‌ی قلبی اغلب در اثر قطع جریان خون به ماهیچه‌های قلب مثلا در اثر لخته شدن خون در رگ‌های قلب روی می‌دهد. خطر اصلی، توقف ضربان قلب است. البته ابتدا باید بدانید که نشانه‌های حمله‌ی قلبی چیست تا بتوانید به فرد مورد نظر کمک کنید
نشانه‌های حمله قلبی عبارتند از
درد مزمن و پایدار قفسه‌ی سینه – اغلب بصورت احساس سنگینی در قفسه سینه بازگو می‌شودگسترش درد به سمت، فک، گردن و دست‌ها
تنگی نفس
احساس ناراحتی در ناحیه شکم، مانند سوءهاضمه
از حال رفتن بی‌مقدمه فرد
خاکستری شدن پوست یا آبی شدن لب‌ها
ضربان سریع و ضعیف که ممکن است نامنظم نیز باشد
عرق زیاد و سرد شدن پوست
نفس نفس زدن فرد حس می‌کند هوا کم است
تهوع و/ یا استفراغ
۲)کمک های اولیه در هنگام حمله قلبی
1- بیمار را در حالت نیمه خوابیده شبیه به حرف W قرار دهید.به عبارت دیگر پشت بیمار زاویه ۷۵ درجه با زمین بسازد و زانوها در حالت جمع شده باشند
۲- برای کمک با اورژانس تماس بگیرید
۳- یک قرص آسپرین ۳۰۰ میلیگرم به بیمار بدهید و از او بخواهید به آهستگی آن را بجود، البته اگر بیمار به این دارو حساسیت قبلی ندارد و قرص دیگری برای بیماری قلبی استفاده نمی‌کند ..
۴- اگر بیمار قرص یا اسپری خاصی برای بیماری قلبی اش دارد، به او کمک کنید که از آن استفاده کند
۵- بطور مرتب تنفس و ضربان قلب بیمار را تا رسیدن اورژانس ثبت کنید.
۶- اگر بیمار ناهوشیار شد، کمکهای اولیه مربوط به بیمار ناهوشیار را بکار ببرید.
نکته : این موارد جای کمکهای اولیه اورژانس را نمی‌گیرد و فقط برای حفظ جان بیمار تا رسیدن اورژانس است .
منبع: دکتر شهین مرتجی/ واحد مور فرهنگی/ معاونت درمان اصفهان