آسیب کرونا به سیستم بویایی هنوز ناشناخته است
به گزارش ایسنا کارشناس ارشد تغذیه و رژیم درمانی گفت: بوییدن رایحه‌های تند مثل دارچین، گلاب، میخک، عصاره‌های نعنا و اکالیپتوس یا سرکه در بازگشت حس بویایی بعد از ابتلا به کرونا موثر است.
زهرا احدی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره بازگشت حس بویایی بعد از ابتلا به کرونا، گفت: اخیرا گزارش‌هایی از نتایج یک پژوهش در کشورهای آلمان و انگلیس در مورد تاثیر ویتامین آ به صورت قطره حاوی این ویتامین در بینی منتشر شد که باعث شده برخی به مصرف خوراکی ویتامین آ بدون تجویز پزشک روی بیاورند.
احدی افزود: دز مورد نیاز این ویتامین در بزرگسالان و کودکان متفاوت است و اگر بیشتر از آن میزان باشد باعث ایجاد برخی عوارض می‌شود.وی ادامه داد: در بزرگسالان اگر ویتامین آ، بیش از ۲۰۰ میلی‌گرم در روز و در کودکان بیش از ۱۰۰ میلی‌گرم در روز مصرف شود باعث اختلال در بدن می‌شود.
این کارشناس عوارض زیاده روی در مصرف ویتامین آ را شامل پوست مرغی شدن بدن، شکنندگی استخوان، ریزش مو، التهاب لثه، قرمزی شدید زبان، سردرد و تهوع، بی‌اشتهایی، تحریک‌پذیری، خستگی و از همه مهمتر بزرگ شدن و عملکرد غیرطبیعی کبد و در نهایت آسیب کبدی عنوان کرد.
احدی برخی ویتامین‌ها از جمله ویتامین آ، زینک، ویتامین سی و ویتامین‌های گروه بی را برای جبران آسیب به پرزها و مخاط بویایی و چشایی مفید عنوان کرد و گفت: اگر آسیب به سیستم عصبی بویایی باشد شرایط متفاوت است. ازآنجایی که نابویایی ناشی از ویروس کرونا ناشناخته است و ممکن است به عصب بویایی آسیب وارد کرده باشد اقدامات درمانی متفاوت است.
وی با اشاره به اینکه در تحقیقات منتشر شده مصرف قطره ویتامین آ در بینی تجویز شده که بسیار متفاوت از مصرف خوراکی آن است، تاکید کرد: مصرف زیاد ویتامین به صورت خوراکی می‌تواند اثرات مخربی در بدن برجای بگذارد و نباید بیش از حد مصرف شود. اگر آسیب به سیستم عصبی بویایی باشد نیاز به محرک عصبی دارد. بوییدن رایحه‌های تند مثل دارچین، گلاب، میخک، عصاره‌های نعنا و اکالیپتوس یا سرکه در این زمینه موثر است.
عوارض کووید-۱۹ تا چه مدت پس از پایان دوره نقاهت می‌تواند آزاررسان باشد؟
به گزارش ایسنا، به نقل از روزنامه جام جم، بررسی‌ها نشان می‌دهد در بسیاری از افراد، پس از درمان کامل بیماری کووید-۱۹ عوارض آن تا مدت‌ها باقی است یا پس از گذشت مدتی، بعضی از عوارض آن مانند ریزش موی سر آغاز می‌شوند. «کرونای طولانی‌مدت» عارضه‌ای است که افراد زیادی به آن دچار شده‌اند. اما این چه مفهومی دارد؟ درباره این موضوع با دکتر اصغر صفرزاده خسروشاهی، متخصص داخلی گوارش و عضو هیات رئیسه انجمن متخصصان داخلی ایران گفت: «از اواخر سال ۱۳۹۸/ ۲۰۱۹ که شاهد همه‌گیری ویروس کرونا هستم، بسیاری از افراد پس از ابتلا، دوره درمان را طی کرده و بهبود یافته‌اند اما در بعضی افراد، عوارض بیماری تا مدت‌ها باقی مانده یا عوارض جدیدی پس از طی‌شدن دوره بهبود، بروز می‌کند. در این شرایط افراد به کرونای طولانی‌مدت مبتلا شده‌اند. به این افراد اصطلاحا «حاملان بلندمدت» می‌گویند. به این علت که خستگی، ناتوانی و ضعف و دیگر عوارض ناشی از بیماری را به مدت طولانی با خود حمل می‌کنند. این افراد به کرونای طولانی‌مدت دچار شده‌اند.»
وی در این خصوص توضیح داده و می‌گوید: «پس از طی‌شدن دوره بیماری، طبیعی است تا مدتی بیمار به عوارض کرونا دچار باشد اما در صورتی فرد مبتلا به کرونای طولانی‌مدت می‌شود که عوارض بیماری بیش از چهار هفته پس از طی‌شدن دوره بیماری ادامه داشته باشد یا عوارض جدیدی به آن اضافه شود.»
مهمانی که از خانه نمی‌رود
در ماجرای ابتلا یا عدم ابتلا به هر نوع بیماری سیستم ایمنی بدن، مهم‌ترین عامل است. در ابتلا به کرونا و همین طور کرونای بلندمدت نیز باید این نکته را مد نظر قرار دارد. این متخصص داخلی می‌گوید: «بعضی افراد بیش از دیگران به کرونای بلندمدت دچار می‌شوند؛ مانند سالخوردگان، افراد مبتلا به نقص سیستم ایمنی بدن، مبتلایان به بیماری‌های خاص، افراد دچار فقر غذایی، مبتلایان به سوءتغذیه و هر فردی که سیستم ایمنی بدن او به دلیل دچار نقص در عملکرد است.»
با ما حمل می‌شوند
افرادی که به کرونا مبتلا شده‌اند، می‌دانند در دوره کرونا، عارضه‌های هجوم‌آورنده به جسم و روان کم نیستند؛ از سرگیجه تا هراس از مرگ! در افراد مبتلا به کرونای طولانی‌مدت بعضی از عوارض همراه فرد می‌مانند. دکتر صفرزاده درباره عوارض باقیمانده و مدت آنها می‌گوید: «از چهار هفته تا چند ماه پس از بهبود، عوارضی مانند سرگیجه، تنگی نفس و اختلال در تنفس، تپش یا کندی ضربان قلب، سرفه، درد مفاصل و درد در ناحیه قفسه سینه دیده می‌شود.»
او ادامه می‌دهد: «از دیگر عوارض می‌توان به اختلال در حافظه و تمرکز، اختلال خواب، دردهای عضلانی، سردرد، از دست دادن حس بویایی و چشایی، افسردگی و اضطراب، ضعف، تب خفیف، سرگیجه در زمان بلندشدن از رختخواب یا از روی مبل و صندلی و احساس ضعف و ناتوانی بعد از انجام فعالیت‌های بدنی یا فکری اشاره کرد.»
اندام‌ها را آرام نمی‌گذارد
کرونای طولانی‌مدت با عوارضی که به آن اشاره شد، بروز می‌کند اما گاهی به همین نشانه‌ها ختم نمی‌شود. به این معنی که اندام‌های مختلف بدن را هدف قرار داده و عملکرد آنها را مختل می‌کند. این متخصص داخلی توضیح می‌دهد: «با آسیب به اندام‌ها، فرد وارد دوره بیماری مزمن به عنوان عامل ثانویه ناشی از ابتلا به کرونا می‌شود. در واقع اگر تا پیش از این، دستگاه تنفس به‌درستی فعالیت می‌کرد، کرونا باعث آسیب به آن و اختلال در عملکرد ریه‌ها می‌شود. اندام‌های مختلفی در معرض آسیب قرار دارند که از شاخص‌ترین آنها می‌توان به قلب، ریه‌ها و مغز اشاره کرد.»
دکتر صفرزاده در توضیح آسیب به این اندام‌ها می‌گوید: «کرونا می‌تواند به ماهیچه‌های قلب آسیب وارد کرده و نارسایی قلبی ایجاد کند. این عارضه، زمینه‌ساز بروز بیماری‌های قلبی دیگری نیز می‌شود. ابتلا به کرونا، عارضه‌ای شبیه ذات‌الریه در فرد ایجاد می‌کند. در افراد مبتلا به کرونای طولانی‌مدت، در واقع کیسه‌های هوایی کوچک یا آلوئول‌ها در ریه‌ها آسیب دیده و زمینه اختلال تنفسی طولانی‌مدت است.»
این متخصص داخلی ادامه می‌دهد: «کرونا می‌تواند روی مغز جوانان نیز اثر داشته و باعث سکته مغزی، تشنج و سندرم گِلِن باره شود؛ حالتی که شخص دچار فلج موقت می‌شود. این عارضه‌ها می‌توانند زمینه‌ساز ابتلا به پارکیسنون یا آلزایمر در سنین بالا یا در افراد سالخورده باشند.»
این متخصص داخلی درباره التهاب دائمی بدن می‌گوید: «بعضی افراد نیز ممکن است به التهاب طولانی‌مدت بعضی اندام‌ها یا بافت‌ها مبتلا شوند.»
دکتر صفرزاده اضافه می‌کند: «عارضه‌های پوستی، ریزش موی سر، اختلالات گوارشی، بی‌اشتهایی، اختلال در بویایی و چشایی، آسیب به چشم‌ها و ... از دیگر عوارض طولانی‌مدت کرونا هستند.»
خون از جریان منصرف می‌شود
مواردی را شاهد بوده یا شنیده‌ایم که مدتی پس از بهبود از کرونا، به سکته قلبی یا مغزی دچار شده و بعضی عارضه‌ها را رد کرده و بعضی دیگر به دلیل سکته قلبی یا مغزی از دنیا رفته‌اند. علت چه بوده است؟ دکتر صفرزاده می‌گوید: «یکی از عوارض کرونا، ایجاد لخته خون است. اگر این لخته‌ها بزرگ بوده و به مغز یا قلب برسند، باعث بروز سکته قلبی یا مغزی می‌شوند اما لخته‌های کوچکی هم هستند که ممکن است در اندام‌های دیگر مانند کلیه‌ها یا کبد وارد شده و عوارض طولانی‌مدت ایجاد کنند.»
هنوز همه را نمی‌شناسیم
«عوارض کرونا با این همه ناشناخته است.» دکتر صفرزاده ادامه می‌دهد: «با این که بسیاری از عوارض کوتاه و طولانی‌مدت آن را می‌دانیم اما هنوز هم درباره این بیماری و عوارض آن اطلاعات کافی نداریم. بنابراین شاید بهترین توصیه به بیماران این باشد که پس از پایان دوره بیماری و طی‌کردن دوره عادی نقاهت، اگر با هر نوع عارضه غیرعادی و تازه روبه‌رو شدند، حتما به متخصص مراجعه کرده و مسأله را پیگیری کنند. به این دلیل که ممکن است به یکی از عوارض کرونای طولانی‌مدت دچار شده باشند.»
هراسی که می‌ماند
کرونا تجربه مبارزه با مرگ و زندگی برای افراد بسیاری است؛ به‌ویژه آنهایی که برای درمان در بیمارستان بستری شده و برای تنفس از دستگاه استفاده کرده‌اند. به همین دلیل پس از بهبود، هراس همچنان با آنهاست. این متخصص داخلی درباره عوارض روانی ناشی از کرونا توضیح می‌دهد: «همه افرادی که به کرونا مبتلا شده‌اند، حدی از هراس را تجربه کرده‌اند. این عارضه در افراد بستری‌شده در بیمارستان که از ونتیلاتور برای تنفس آنها استفاده شده، شدیدتر است. در واقع هر چه تجربه هراس از مرگ ناشی از کرونا بیشتر بوده باشد، عارضه روانی به جا مانده از آن بیشتر است.»
او اضافه می‌کند: «به همین دلیل بهبودیافتگان کرونا تا مدت‌ها ممکن است با اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) افسردگی و اضطراب دست و پنجه نرم کنند. علاوه بر این که ممکن است دچار هراس ناشی از ابتلای مجدد شوند.»
چند توصیه برای مقابله با اضطراب ویروس کرونا
با گسترش ویروس کرونا میزان نگرانی‌ها نیز از سرعت شیوع آن بیشتر شده و کاملاً طبیعی است که هر فردی نسبت به سلامت خود و خانواده‌اش مضطرب شده و ابراز نگرانی کند.
رضا منصوری، روانشناس در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: برای مقابله با اضطراب و ترس از شیوع ویروس کرونا، بزرگنمایی ممنوع است. ذهن ما عادت دارد تا چیزهای ترسناک و ناشناخته را دنبال و آن‌را خطرناک جلوه دهد، این بخشی ذاتی از عملکرد ذهن ما انسان‌هاست، ما از تصور حمله گرگ‌ها به شدت وحشت زده شده و می‌ترسیم در صورتیکه احتمال حمله گرگ‌ها به انسان بسیار کمتر از احتمال تصادف با اتومبیل شخصی‌مان است.
در دوره شبوع کرونا، جز رعایت بهداشت، کاری از دست شما ساخته نیست پس سعی کنید که بر وضعیت روانی خود مسلط شوید، رادیو و تلویزیون را خاموش کنید، تلگرام، واتس آپ و اینستاگرام خود را برای مدتی قطع کنید تا سلامت روانی‌تان بیش از این در معرض تهدید قرار نگیرد.