سنجش توانایی شهر در مسیر باران - 1397/07/28 10:42:00 ق.ظ

1397/07/28 10:42:00 ق.ظ اخبار, مقاله, اخبار برتر rating
image
یادداشت// با شروع پاییز و فرارسیدن فصل بارش ، لزوم جدی گرفتن خطرات احتمالی وقوع سیلاب های شهری و آب های سطحی ناشی از بارندگی به عنوان یکی از مخاطرات شهری اهمیت فراوانی پیدا می کند. 

روزنامه همشهری 97/7/24، احمد صادقی، رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، با شروع پاییز و فرارسیدن فصل بارش ، لزوم جدی گرفتن خطرات احتمالی وقوع سیلاب های شهری و آب های سطحی ناشی از بارندگی به عنوان یکی از مخاطرات شهری اهمیت فراوانی پیدا می کند. کلانشهر تهران نیز از این قاعده مستثنی نیست. ابرشهری که با وسعتی نزدیک به 700 كيلومترمربع يكي از كلان‌شهرهاي  مهم جهان به شمار می آید و از نظر نحوه مقابله با سیلاب های احتمالی با چالش های مواجه است.. به عنوان مثال سيستم جمع آوری آب‌هاي سطحي تحت‌ تاثير توسعه ناهمگون شهر ، داراي پيچيدگي‌هاي فراواني است. که با لحاظ ویژگی های طبيعي شهر در دهه‌هاي گذشته شکل گرفته است. همچنین با توجه به اينكه بخشی از محدوده كلان شهر تهران توسط كوه‌هاي بلند احاطه شده است، علاوه بر آب‌هاي سطحي در گستره شهري، بارش های كوهستان هاي شمالي نيز توسط رودخانه‌ها و مسيل‌ها وارد محدوده شهري تهران مي‌شود که این نیز عوارض خاص خود را دارد.

از منظری دیگر وجود شيب محسوس در محدوده شهر كه از شمال به جنوب امتداد  دارد  موجب افزايش خسارت احتمالي در  برخي از مناطق تهران مي‌شود .همچنين تخريب حوضه آبخيز بالادست و نیز شرایط طبیعی نواحي شهري به صورت‌هاي مختلف از جمله تخريب پوشش گياهي و جاده‌سازي و گسترش بي‌رويه اراضي شهري و صنعتي، كاهش نفوذ آب و افزايش رواناب را به همراه داشته است. در نتیجه باران‌هاي شديد و كوتاه مدت فرصت نفوذ به داخل خاك را نداشته و به همین دلیل بخش قابل توجهي از بارش به رواناب هاي سطحي تبديل مي‌شود. از این رو شهر تهران مستعد آسیب پذیری در برابر سیلاب است و دستيابي به توسعه پايدار شهري نيازمند طراحي مدل هاي مناسب مديريت و حفاظت رودخانه‌ها و مسيل‌ها است. این وضعیت در حالی است که برخی دیگر از مشکلات شبکه همچون تخلیه نخاله هاي ساختمانی توسط شهروندان به درون کانالها، ریختن زباله بوسیله مردم و رستورانهاي مجاور و... نیز وجود دارد که این موارد هم می تواند عوارض ناشی از وقوع سیلاب را تشدید کند.

در کنار همه موارد مطرح شده موضوع تغییرات اقلیمی و وقوع خشکسالی دراز مدت را هم نباید نادیده گرفت ، تغییراتی که بر کاهش تراکم پوشش گیاهی حوضه‌های آبخیز و کاهش نفوذپذیری خاک موثر بوده و پیامد آن افزایش رواناب و پتانسیل سیل‌خیزی حوضه‌ها است. كاهش نرخ نفوذپذيري آب در خاك باعث مي‌شود حجم زيادي از بارش‌ها به‌صورت « روان آب» جاری شود و به‌دليل نبود مانع، با سرعت بيشتري به نقطه تمركز مي‌رسند که باعث وقوع سیلاب می شود. در نتیجه مجموعه عوامل طبیعی به همراه افزایش غیر اصولی بهره بری از منابع، منجر به تشدید سیلاب ها و فراوانی وقوع آن می شود.

با توجه به موارد فوق سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با همکاری نهادهای ذی ربط ، نسبت به تهیه نقشه راه کاهش خطرپذیری سیلاب در شهر تهران اقدام نموده است که در آن اقدامات متعددی از جمله سامانه پیش بینی و هشدار سیلاب، پهنه بندی خطر پذیری سیلاب، شناسایی تصرفات مزاحم و تهیه و اجرای برنامه حفاظت و آزادسازی بستر رودخانه ها و ... احصا شده است.

همچنین شهرداری تهران نیز در طول سال اقدامات گسترده ای از جمله لایروبی انهار و مسیل ها را به انجام می رساند و از سوی دیگر طرح جامع آب های سطحی شهر تهران نیز در دست اقدام است که تمامی این موارد در جهت کاهش آسیب پذیری شهر و شهروندان در برابر خطر سیل است.

در کنار اجرای درست این طرح ها، بخشی از فعالیت ها نیز مستلزم توجه شهروندان به مسئولیت مدنی خود در قبال شهر و محل زندگی شان است. به عنوان مثال پرهیز از ریختن زباله و نخاله های ساختمانی در جداول شهری و پاکیزه نگه داشتن محیط اطراف خود به کاهش مشکلات در هنگام بازندگی کمک می کند که باید به آن نیز توجه کرد.

 

DNN