روزنامه همشهری 1400/3/26 ستاره صادقی- خبرنگار

شهرداری تهران طرحی را ارائه کرده است که براساس آن طبق نقشه‌های مهندسی، مالکان می‌توانند با هزینه بسیار پایینی، ساختمان خود را در برابر زلزله تا حد زیادی مقاوم کنند.
با توجه به میزان خسارات ناشی از زلزله شدید در تهران پیش‌بینی شده که این رویداد می‌تواند شاخص تولید ناخالص ملی را دستخوش تلاطم و افت قابل توجه قرار دهد؛ تا آنجا که پیامدهای اقتصادی آن به میزانی عموم مردم کشور را دچار خسران کند. این جدای از پیامدهای زیانبار ناشی از تلفات جانی است. پاشنه آشیل این آسیب‌پذیری، گستردگی بافت فرسوده است که به بزرگ‌ترین تهدید و چالش کشور در زمان وقوع زلزله تبدیل شده است. حال اگر به ضرورت راهکارهای تأثیرگذار و عملیاتی کردن این راهکارها توجه نشود، در زمان وقوع زلزله شاهد وضعیت بسیار خطرناک و پیامدهای فاجعه‌بار خواهیم بود.
بر همین اساس، طرح «بهسازی لرزه‌ای نسبی ساختمان‌های متداول شهر تهران» با هدف تسهیل فرایند بهسازی لرزه‌ای نسبی ساختمان‌های آسیب‌پذیر شهر تهران و کاهش تلفات ناشی از زلزله احتمالی به‌عنوان یک ایده ابتکاری از سوی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران ارائه شد. به این ترتیب، چندی پیش دستورالعمل نحوه صدور مجوز بهسازی لرزه‌ای نسبی ساختمان‌های مسکونی از سوی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران به شهرداران مناطق ابلاغ شد. این طرح بر استفاده از دستورالعمل‌های ساده مهندسی و پرهیز از محاسبات پیچیده تأکید دارد؛ طرحی که از انهدام و فروریختن ساختمان جلوگیری می‌کند.
رضا کرمی‌محمدی، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در این رابطه می‌گوید: «بخشی از ساختمان‌های قدیمی شهر تهران در زلزله‌های متوسط و شدید آسیب‌پذیر هستند. این ساختمان‌ها بعضا امکان تخریب و نوسازی به دلایلی از قبیل عدم‌توجیه اقتصادی، محدودیت‌های طرح تفصیلی، مسائل حقوقی و مالکیتی، واقع شدن در محدوده بافت‌های تاریخی، مساحت اندک و عدم‌امکان تجمیع با پلاک‌های مجاور را ندارند، اما با اعمال برخی تغییرات و مقاوم‌سازی‌ ساده و ارزان می‌توان از تخریب کامل آنها جلوگیری کرد.»
طبق طرح، اعمال این تغییرات ساده در ساختمان‌های قدیمی باید از سوی مردم انجام شود و دستورالعمل تهیه شده صرفا راهنمای فنی برای اجرای این شیوه مقاوم‌سازی است؛ بنابراین درخواست بهسازی لرزه‌ای باید از سوی مالک به ادارات شهرسازی نواحی شهرداری تهران و معرفی شرکت مجری ارائه شود.
البته قرار است سازمان نوسازی شهر تهران با هدف تشویق و ترغیب مالکان راهکارهای تشویقی و ترویجی نظیر ارائه تخفیف در هزینه‌های اجرای بهسازی لرزه‌ای نسبی و تخصیص تسهیلات بانکی برای متقاضیان را پیگیری کند.

اجرا در چند فاز
رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران درخصوص چگونگی اجرای این دستورالعمل می‌گوید: «در فاز نخست اجرای این دستورالعمل، ساختمان‌های صرفاً مسکونی یا ساختمان‌های مسکونی دارای سطوح تجاری یا اداری در حد 20درصد مساحت عرصه و حداکثر 50مترمربع، با لحاظ شرایطی ازجمله ساختمان‌های با اسکلت فولادی تا حداکثر 4طبقه روی پی و زیربنای حداکثر 100مترمربع در هر طبقه، ساختمان‌های با اسکلت بتنی مسلح 3و 4طبقه روی پی و زیربنای حداکثر 100مترمربع در هر طبقه، ساختمان‌های بتنی یک و 2طبقه روی پی، ساختمان‌های بنایی غیرمسلح و نیم اسکلت تا حداکثر 3طبقه روی پی در شمول این آیین‌نامه قرار دارند.»
به‌گفته کرمی‌محمدی البته داشتن پروانه ساختمانی یا هرگونه گواهی ساختمانی مشروط به نداشتن اضافه اشکوب یا خلاف تغییر کاربری نسبت به پروانه یا گواهی مربوطه ازجمله شرایط این مجوز است.
او با بیان اینکه بهسازی لرزه‌ای نسبی در ساختمان‌هایی مجاز است که سایر شرایط روشن «دستورالعمل فنی بهسازی لرزه‌ای نسبی ساختمان‌های متداول شهر تهران» وجود داشته باشد، می‌گوید: «احراز این شرایط و همچنین تشخیص ساختمان‌های با اسلکت بتنی مسلح بر‌عهده شرکت‌های دارای رتبه مقاوم‌سازی از سازمان برنامه و بودجه یا کارشناسان دوره‌دیده سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران است. نظارت عالیه بر حسن اجرای طرح بهسازی لرزه‌ای نسبی نیز برعهده سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران خواهد بود. این سازمان گزارشی از روند اجرای آن ‌را در بازه‌های زمانی 6ماهه در اختیار معاونت شهرسازی و معماری برای شناسایی نقاط ضعف و قوت دستورالعمل قرار می‌دهد. همچنین این سازمان نقشه‌های طرح بهسازی لرزه‌ای نسبی را با بهره‌گیری از خدمات مهندسین مشاور دارای صلاحیت منتخب تهیه و آن ‌را به‌صورت رایگان در اختیار مالک و مجری قرار می‌دهد.»